İnternetin hayatımızın tam da ortasına oturduğu bir çağda yaşıyoruz. Elektirik olmadan yaşamak ne kdar zorsa artık ,internetsiz yaşamak da o derece zor. Hele ki cep telefonlarımıza giren internet ile artık 7/24 internetin mevcut olduğu “sanal bir hayat” yaşamak mümkün hale geldi. Elbette teknolojinin en büyük nimetlerinden biri olan interneti hayatımızı kolaylaştırmak için sayısız alanda kullanıyoruz ve kullanmaya devam edeceğiz.
Ancak bu kullanımın sınırlarını bilip bilmemek noktasında gerçek hayatımızı ciddi biçimde etkileyen sonuçlar doğurmaya başladı. Bu bakımdan bu teknolojik nimetlerden faydalanırken sınırları iyi bilmek gerekiyor. İnterneti, internet bağımlılığını, sebeplerini, bağımlılığın nerede başlayıp ne gibi sonuçlar doğurduğunu Yeni Akit Gazetesi yazarlarından Psikoterapist Kıvanç Tığlı ile konuştuk.
İnternet bağımlılığı, alkol yada uyuşturucu bağımlılığı, ilaç kullanımı ve kumar bağımlılığı dahil; bu tarz patolojik bozukluklara benzer bir dürtü kontrol bozukluğudur.
*Bu bağımlılığın belirtileri nelerdir?
Tolerans gelişmesi, yani internette geçirilen zamanla ters orantılı olarak mutluluk azalır. kişi içine kapanır. Bu, bağımlı kişinin internette daha fazla zaman geçirmesine neden olur. Sonuçta psikomotor huzursuzluk, kaygı, internet’le ilgili hayaller ortaya çıkar. Bu durum kişinin; sosyal akademik ve iş hayatında olumsuz tesirler yapmaya başlar. Kişi her seferinde internette daha fazla zaman harcar. İnternetten uzak olmak istense bile bu başarılamaz. Yani web siteleri keşfetmek, oyun oynamak, chat gibi faaliyetler esas aktivitelerin yerini alır. Aile üyeleri olan diyalog ve aktivitelerin yerini internet işgal eder. İnternet bağımlılığının kötü sonuçları (sabah geç kalkma, evlilikte mutsuzluk, önemli işleri terk etme vb) görülür.
*Çocukların bilgisayar ve internet ile kaç yaşında tanışmaları gerekir?
Çocuklar bilgisayarla en erken 7 yaşında tanışmalılar. Özellikle 3-4 yaşındaki çocuğun internetle hiç ilgisi olmamalı. Çünkü o dönemdeki çocuklar haz odaklı yaşadıkları için, kendilerini mutlu eden bir şeyleri gördüklerinde yapışır kalırlar. 7 yaşından önce çocuklara interneti tanıtırsanız, çocuk orada interneti eğlence aracı olarak tanıyacaktır.
*İnternet bağımlılığının sebebleri ve çözümü nedir?
Sorunun kaynağı; özellikle ilgilenilmeyen, aile içinde sağlıklı ve güvenli bir ortamı bulunmayan veya aile içinde çatışma yaşayan, sosyal kayıp yaşamış, az arkadaşı olan, akrabalarıyla samimi ilişkileri olmayan, okulda başarısız çocuklar… Babasını kaybeden ya da babası devamlı bir nedenle ev dışında olan erkek çocukta internet bağımlılığı için sebep ise, arkadaş varlığı da başka bir nedendir. genç ergen arkadaş ortamına uymak ya da merak nedeniyle internetle tanışır. Genç arkadaş ortamının kaybetmemek için, onlara uyum sağlamak için internete daha fazla girer. Aşırı internet kullanan kişiler, insan ilişkilerindeki hayal kırıklıklarına aşırı duyarlıdırlar ve yabancılarla iletişime geçmek onlar için aşırı kaygı vericidir. Bu kaygıyı yaşamamak için sanal ortamı tercih eder.
*Bazı ebeveynler çocukların derslerini etkiler diye eve internet bağlatmıyorlar. Bu korumacı davranış doğru mu? Nasıl yaklaşılması sağlıklı olur?
Evinde internet olmayan veta internet yasağı konan gençler; okulden kaçıp, derslere girmeyip, soluğu internet cafelerde alabiliyorlar. Aç kalmak pahasına bütün okul harçlığını internet cafelere harcayabiliyorlar. Yani, interneti kapatmak, yasaklamak, çözüm değil. Anne ve baba çocuğuna önce kendisi olumlu örnek olmalı. bilgisayar başında fazla zaman geçirmemeli. Çocuğuna zaman sınırlaması yapmalı. Hafta içi ve hafta sonları için bilgisayara girme saatlari olmalı. Bu planı ebeveyn çocukla beraber yapılmalı. Anne baba bu konuda kararlı ve istikrarlı davranılmalı . Öğrenci; önce ders çalışmalı, daha sonra ödül olarak planlanan saatlarde internete girmelidir. anne baba çocuğunun girdiği siteleri kontrol etmelidir.
*Sizce bu oyunlar ne kadar masum?
Oyunların bir kısmı; boş zamanları değerlendirmek, yorgunluk ve stres atmak için faydalı işlev de görse; içerdiği şiddet öğeleri genç ve çocuklar için zararlı etkilere sahip. Oyunlar, sanal ortamlardaki ilişkileri arttırmasına karşılık, gerçek hayatta insanları birbirinden uzaklaştırıyor. Özelikle çevrimiçi oyunlarda insanlar birbirlerini, sanal ortamda oluşturdukları oyuncu karakterleri yoluyla tanımakta, birbirlerini hakiki manada bilememektedirler. Oyunlarda elde edilen başarılar, kişiye güç sağlamakta, bu da onların saygınlıklarını belirlemektedir.
*İnternet bağımlılığı ile birlikte görülen başka ne gibi psikiyatrik sorunlardan söz edebiliriz?
İnternet bağımlısı kişiler, yüksek düzeyde depresyon ve yalnızlık hissediyolar. ABD’de yapılan bir çalışmada haftada bir saatini internet ortamında geçirmenin, depresyonu ortalama %1, yalnızlık hissini & 4, sosyal ilişki ve çevre kaybını % 2,7 oranında arttırdığını ortaya çıkarmıştır.
*Bağımlılık tanımlamasına girmesi için ne kadar zaman geçirmesi gerekir kişinin bilgisayar başında? Biraz daha netleştirmek mümkün mü?
Normal insanlar haftada 2,5-5 saat bilgisayarı kullanırlar, bağımlılar ise haftada 40-80 saat internete girerler. Yani kişi kendisini öyle bilgisayara kaptırır ki, ailesine,dostlarına zaman ayırmaz; sosyal hayattan uzaklaşır, iş verimi düşer. Öğrencilerde ise; ders başarısı düşer, içine kapanır, dikkat dağınıklığına sebep olur. Öğrenci, boş zamanlarında arkadaşıyla sosyal ortamlarda bulunmak yerine, sanal ortamlarda sahte arkadaşlıklarla mutlu olmaya çalışır
*Bu bağımlılık kimleri daha çok etkisi altına almaktadır? Öncelik çocuk ergen mi, yetişkinler de mi?
İnternet bağımlılığı en çok ergenleri etkiliyor. Örneğin, ergen öğrenci dersleri kötü, sınıfta onunla dalga geçiyolar… vb.sorunlar yaşıyor, ama o bunları önemsemiyor. Ancak oynadıkları oyunda başarısız olduklarında veya bir oyun arkadaşı ona destek olmadığında yıkılıyor. Ergenlikte, gençler için anne-babadan önce arkadaşlar gelmeye başlar. Var olma ihtiyacı başlar, yaşıtları arasında yer edinmek ister. İşte tamda bu sırada, genç anne babadan destek, ilgi, sevgiyi yeterli olarak göremiyorsa, evde ailesinde iyi bir iletişim yoksa o genç mutluluğu sanal ortamlarda arayabilir.
*Bu bağımlılıkta biraz da yalnızlık, kimsesizlik, bir yere ait olmama duygusu rol oynamıyor mu?
Evet. Erkekler özellikle yalnız yaşayan arkaklar internet bağımlılığına daha yatkınlar. Genelde içine dönük, eğitimli ve yalnız yaşayan kişiler, özellikle de erkeker bu tür bağımlılığa daha çok yakınlar. Kişi gerçek hayatında içine dönük, sosyal bir kişi değilse ve arkadaş çevresi yoksa o zaman mutluluğu ve özgüveni sanal ortamda bulmaya çalışıyor. Kendini sanal ortamda daha özgüvenli, başarılı, mutlu hissediyor.
*İnternet bağımlısı olan kişiler ne gibi bedeller ödüyorlar?
İnternet bağımlısı kişiler, internet yüzünden evliyse eğer, eşiyle arasında sorunlar çıkıyor. Eşiyle iletişimi kopuyor, ona ayırdığı zaman azalıyor. Hatta sonu boşanmaya kadar gidebiliyor. Kişinin sosyal faaliyetleri azalıyor. İş verimliliği düşüyor. Sürekli uykusuz kalma ve yorgunluk yüzünden bağışıklık sistemi zayıflıyor. Bu da çeşitli fiziksel hastalıklara zemin hazırlıyor. Kişinin boyun kaslarında ağrı ve tutulma, gözlerde yorulma, dikkat dağınıklığı, baş ağrısı sıklaşır. Öğrencilerinde bağımlılık yüzünden okul başarısı büyük oranda düşebiliyor.
*İnternet bağımlısı kişilerde kişilik değişimi yaşanıyor diyebilir miyiz? Takma isimler, kendini farklı cins ve kişi gösterme eğilimleri vs konusundaki düşünceleriniz nedir?
İnternet bağımlısı olan kişiler, online kimliklerini oluştuturlar, böylece kendi kimliğini değiştirmek ve kendisi dışında birisini taklit edebilmek onlara sahip olamadıkları özgüveni sağlar. Bu tür olumsuz benlik kavramları depresyon ve anksiyete gibi klinik sorunlara yol açar.
çok yardımcı oldu teşekkür ederim