Kalın ve Înce Karşılığı Olan Harfler

“He” okutucusu, kelime içindeki kalın harf ve kalın sesli uyumuna göre, isimlerde, mastarlarda ve eklerde “a” sesiyle okuttuğu yerler vardır.  Fiillerdeki “a” sesi ikinci şahsın emir ve nehiy kipinde kullanıldığından “he” okutusuyla değil, “elif” okutucusuyla yazılır. Dolayısıyla bir kelimenin mastar mı, emir mi olduğu daha ilk bakışta anlaşılabilir. Bu konu sonra detaylı olarak anlatılacaktır.

KALIN VE İNCE KARŞILIĞI OLAN HARFLER

Osmanlıcada okutucu harflerden (و) okutucusunun “o-ö-u-ü” olmak üzere dört sesi karşıladığını görürsünüz. Bu ilk bakışta -normal olarak- bir zorluk gibi gözükmektedir. Fakat bazı hususları bilmek kaydıyla zorluk gibi gözüken bu durum ortadan kalkmaktadır. Bu konu için aşağıdaki hususlara dikkat ediniz.

Osmanlıcada kullanılan Türkçe kelimelerde aynı sesi ifade etmekle birlikte birisi kalın, diğeri ince sesleri ifade eden toplamda on iki aded harf vardır. Bu harfler şunlardır:

Yukarıda verdiğimiz bilginin bize faydası nedir?

Bu on iki harften her hangi bir kelimede geldiğinde, mesela “vav” harfi için söylersek, okutucu harf olarak karşıladığı dört sesten ikisini hemen elemiş oluyoruz. Yani, kelimenin içerisinde bu on iki harfin kalın olanlarından bir harf gelmişse, ( ö ve ü ) sesleri; ince harflerinden birisi gelmişse (o ve u) sesleriyle okumayacağımızı hemen anlayabiliriz. Dolayısıyla diğer iki sesten birisiyle okuyabiliriz.

Siyak ve sibakına göre okunan kelimelere örnekler

Aşağıdaki tabloyu incelediğimizde; yukarıdaki kelimelerin cümle içinde kullanıldıklarında, okunuşlarının cümle içindeki manaya göre kolayca söylendiğini görebilir ve bu kelimeyi nasıl okumamız gerektiğini anlayabiliriz.

Osmanlıca Alıştırma Kelimeler

Aşağıdaki tabloya bakıldığında ise, durum biraz daha farklı ve karmaşık gözükebilir. Burada da yine kelimenin cümle içindeki kullanılışına bakılır ve ona göre okunur.

Kelime kendi başına bulunduğunda yukarıdaki okunuşlardan hepsiyle okunabilir olduğunu gördük. Fakat cümle içinde kullandığımızda doğru olanı tercih etmemiz hiç de zor olmayacaktır. Mesela:

KELİME İÇİNDEKİ KALIN SESLER

Kelimenin ilk harfi kalın veya ince karşılığı olan harflerden biri olmadığı zaman ise, kelimenin içinde kalın bir harf olup olmadığına bakılır. Eğer kelimenin içerisinde kalın bir harf varsa, okutucu seslerden kalın olanları (a-ı-o-u) tercih edilir. Kelimenin içerisinde (elif) okutucusu varsa zaten kalın okunacak demektir.

Kelimelerde bulunan “KAF” , “SAD” ve “TI” harfleri kalın olmaları; “ELİF” harfi “a” sesiyle okutması sebebiyle, okutucu seslerden kalın olanları tercih etmemize yardımcı oldular.