Nuru'l-Envâr |Fetva Kur'ân Hadis ve Risale-i Nur Platformu Kişiye özel fetvaların yanı sıra geniş ve güncel içeriği ile islâmi kaynak platformu
Osmanlı Türkçesinde Kur’an harfleri kullanıldığı için, İslam hat geleneğine paralel olarak Osmanlı yazı sanatı da gelişmiştir. Matbaanın gelmesinden önce elle telif edilen veya çoğaltılan eserler türlerine göre farklı hatlarla yazılıyordu. 1727’de ilk Türk matbaasının açılmasıyla birlikte başta tarih, edebiyat ve lügat gibi dini içerikli olmayan eserler matbaada basılmaya başlanmış, 1873’ten itibaren de her türlü dini kitap basım yasağı kaldırılarak Kur’an-ı Kerim dâhil birçok eser matbu olarak halka sunulmuştur. Bununla birlikte resmi devlet yazışmaları ve kayıtlar, Harf inkılabına kadar el yazısı ile yazılmaya devam etmiştir. Arap alfabesinin asıl gelişimi ve sanat değerini kazanması Kur’an-ı Kerim ve ona verilen değer ile olmuştur. İslam dinini kabul eden milletler, bu harfleri evrensel medeniyetin bir parçası haline getirmişlerdir. Kûfi hattı ile başlayıp aklâm-ı sitte ile gelişen Arap alfabesinin olgunlaşma süreci, İslam dünyasına yüzyıllarca bayraktarlık yapmış olan Osmanlı Devleti’nde de devam etmiştir. Osmanlı özel ve resmi yazışmalarında yaygın olarak kullanılan hatlar, sülüs, nesih, ta’lik, divâni, rik’a ve siyâkat olmuştur.
DİVÂNİ HATTI
İran’da resmi yazışmalarda kullanılan Ta’lik hattı 15. yüzyılda Osmanlılara Akkoyunlular yoluyla gelmiş ve kısa zamanda büyük değişikliğe uğrayarak Divân-ı Hümâyun’daki resmi yazışmalar için kullanılmaya başlanmıştır (berat ve ferman gibi). Bu sebeple Divâni adını almıştır. Türklerin icadı olan bu hattın daha süslü bir şekli Celi Divânı ise devletin üst seviyedeki yazışmalarında kullanılmıştır.
Divâni harf kurallarının el yazısı ile standart özelliklerinden biraz uzaklaştığı Kırma Divâni hattı da vakfiye, hüccet, ilam ve ilmühaber gibi resmi kayıtlarda kullanılmıştır.
Osmanlıca Divani Hattı Örneği Nüshası
Osmanlıca Divani Hattı Örneğinin ikinci nüshası
Osmanlıca Divani Hattı Örneği üçüncü nüsha
Aşağıdaki belgenin çözümünü sayfadaki boşluklara yazabilirsiniz. Bilemediğiniz ve çözemediğiniz kelimelerin yazılışları ve okunuşları için Şemseddin Sami’ye ait Kamus-u Türki lügatinden faydalanabilirsiniz.
Bulduğunuz kelimeleri ve anlamlarını aşağıdaki “kelimeler” bölümüne yazınız.
Osmanlıca Divani Belgeyi Çözünüz…
SULTAN MEHMED REŞAD HAN DÖNEMİNE AİT BERAT
BELGENİN KÜNYESİ:
Belge No: 1962
Belge Tarihi: H. 4 Cemâziye’l evvel 1335 / 26 Şubat 1917
Belge Boyutu: 82 cm- 28 cm
Belgenin Durumu: Restore Edilmiş
Belgenin Hat Türü: Divâni
Sultan Mehmed Reşad dönemli ve miladi 1917 tarihli bu berat belgesi 6 satırdan oluşmaktadır. Başında Sultan Mehmed Reşad’a ait olan bir tuğranın bulunduğu belgede üç ayrı renk kullanılmıştır. İlk satır kırmızı mürekkeple yazılmış ve sıra ile satırlar bir kırmızı bir siyah mürekkeple yazılmaya devam edilmiştir. Belgenin en alt ve en üstünde bulunan yazılar (tuğra da dâhil) el yazısı olmayıp altın renginde yazılmıştır. Kağıdı muhtemelen o döneme ait bir çeşit başlıklı (antetli) kağıttır.
BELGENİN ÖZETİ:
Kengırı’da (Çankırı) Felekan nâm mahalde Tatarzâde Hacı Bekir Efendi’nin dört göz değirmen vakfının tevliyet cihetine vâkıf Hacı Bekir Efendi’nin tayin olunduğuna dair berat.
Sultan Mehmed Reşad Han Beratı
BELGENİN TRANSKRİPSİYONU:
Hüve’l-mu’min
EL-GAZİ MUHAMMED BİN ABDULMECİD HAN EL MUZAFFER DAİMEN
Nişân-ı şerif-i âli-şân-ı sâmi-i mekân-ı sultâni ve tuğra-yı garrâ-yı cihân-sitân-ı hâkâni nefeze bi’l-avni’r-rabbâni hükmü oldur ki;
(1) Kengırı kasabasında Felekân nâm mahalde kâin ashâb-ı hayrât dan Tatarzâde Hacı Bekir Efendi’nin dört göz değirmeni vakfının tevliyet cihetinin emsaline tevfikan
(2) kuyûd-ı vakfiye kalemine müceddeden kayd ile meşrutun-lehi bulunduğu anlaşılan vâkıf-ı mûmâ-ileyh işbu râfi’-i tevki’-i refi’i’ş-şân-ı hâkâni
(3) Hacı Bekir Efendi zide salâhuhû uhdesine tevcihi iş’âr mahalli üzerine mülgâ mahkeme-i teftişden i’lâm olunmakla makâm-ı Nezâret-i Evkâf-ı hümayunumdan
(4) bâ-takrir lede’l-istizân tensib idilmiş olmağın bu berât-ı hümâyûnumu virdim ve buyurdum ki; Mûmâ-ileyh sâlifü’z-zikr tevliyet cihetine meşrutiyet veçhile
(5) vakf-ı mezkûr umurunu hüsn-i idâre ile beher sene muhâsebesini ma’rifet-i şer’le ru’yet itmek ve terk ve tekâsül ider ise ref’inden âhere virilmek
(6) şartıyla mutasarrıf ola tahriren fi’l-yevmi’r-râbi’ min-şehri cemâdiye’l-ûlâ sene hamse ve selâsin ve selâse-mi’eti ve elf.
Be-makâm-ı Dârü’l-hilâfeti’l-aliyye
Evkâf-ı Hümâyûn Hazine-i Celilesine mahsus berât-ı âli-şân yazılmak içün varakadır.
Yalnız on guruşdur.
10
Osmanlıca Belge Çözümü
OSMANLICA HARİTA ÖRNEĞİ
Osmanlıca Hicaz Demir Yolu Haritası
HİCAZ DEMİRYOLU HARİTASINI YAPAN İŞÇİLERE VERİLEN BERAT
Tebrik ederim.
Gerçekten çok güzel olmuş.
Hazırlayanların ellerine sağlık.
Elleri dert görmesin.
Böyle nice güzel hizmetlere muvaffak olsunlar.
Rik’a ve nesih nümuneleri de var mı burada? Araştırıyorum.
Elimde böyle bir belge var. Tararınıza göndersem Latin alfabesine çevirisi mümkün mü
Öncelikle tebrik ediyorum çok güzel olmuş elimde böyle bir belge var rica etsem yardımcı olurmusunuz çok onemli
السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
بسم الله الرحمن الرحيم
Benim elimde de benzeri berat örnekleri var.Bunları da okuyabilirmisiniz,ya da nasıl nerede okutabilirim.